Zima to pora roku sprzyjająca rozwojowi infekcji górnych dróg oddechowych. Dzieje się tak za sprawą wielu czynników. To właśnie w tym czasie mamy do czynienia z nagłymi zmianami temperatury – zdarza nam się zbytnio wyziębić lub przegrzać. Nasza dieta staje się mniej urozmaicona, mniej czasu spędzamy na świeżym powietrzu, zwykle towarzyszy nam niedobór witaminy D, która odgrywa znaczącą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, o czym często zapominamy.
Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe czynniki, śmiało można stwierdzić, że utrzymać się nieprzerwanie w zdrowiu porą zimową nie jest rzeczą prostą. Jeśli już zdarzy nam się przeziębić, warto pamiętać, że mamy do wyboru nie tylko preparaty z aptecznej półki. Pod ręką znajdziemy wiele innych, naturalnych środków, które stosowane w odpowiedni sposób działają bardzo skutecznie, a zaliczyć można do nich m.in. …kuchenne przyprawy.
Na zielono – oregano, tymianek, majeranek…
Główną substancją aktywną oregano jest olejek eteryczny, którego skład, podobnie zresztą jak i w przypadku innych surowców olejkowych, bywa zróżnicowany w zależności od czynników środowiskowych czy genetycznych.
Ekstrakty oraz olejek z ziela oregano wykazują działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, a także przeciwdrobnoustrojowe. Jak dowodzą badania, popularny w ostatnim czasie olejek oregano jest skuteczny nawet wobec wieloopornych szczepów bakteryjnych, takich jak Eschericha coli czy Pseudomonas aeruginosa. Za jego przeciwdrobnoustrojową aktywność odpowiadają najprawdopodobniej obecne w olejku tymol i karwakrol. Przy pierwszych objawach przeziębienia pomocny może być zatem napar z suszonego oregano, który z łatwością przyrządzimy w domu.
W tym celu łyżeczkę suszonego ziela należy zalać szklanką wrzątku i zaparzać pod przykryciem przez 15 minut.
Tak sporządzony środek przyjmowany w ilości po pół szklanki 2-3 razy dziennie udrażnia nos, ułatwia odkrztuszanie i usuwa zalegającą wydzielinę, a przy okazji korzystnie wpływa na trawienie.
Właściwości antyseptyczne wykazuje także tymianek. Ze względu na działanie rozkurczowe i wykrztuśne stosuje się go głównie w przeziębieniach z towarzyszącym kaszlem, ale i w zapaleniu oskrzeli. Substancje aktywne zawarte w olejku tymiankowym pobudzają ruch nabłonka rzęskowego obecnego w drogach oddechowych, rozrzedzają zalegającą wydzielinę, ułatwiają odkrztuszanie. Główny składnik olejku – tymol wykazuje ponadto silne działanie antybiotyczne. Podobnie jak w przypadku oregano tak i z tymianku sporządzić możemy napar z dodatkiem miodu, jednak należy zachować ostrożność, ponieważ zbyt duże ilości surowca mogą powodować nudności, wymioty oraz białkomocz. Olejek tymiankowy niewskazany jest w ciąży. Suszony surowiec ma silny aromat, trzykrotnie silniejszy w porównaniu ze świeżym zielem. Skutecznie udrażnia nos i zatkane zatoki oraz ułatwia oddychanie, dlatego idealnie sprawdzi się jako środek do inhalacji, zwłaszcza w towarzystwie kolejnego cennego surowca, jakim jest majeranek.
Majeranek od dawna uważany jest za środek wzmacniający, ułatwiający usuwanie flegmy, a także działający napotnie. Chociaż kojarzymy go głównie z maścią stosowaną w katarze u najmłodszych, jego działanie w przeziębieniu może być znacznie szersze. Majeranek sprawdza się w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej, gardła, krtani i oskrzeli. Napar ze świeżego bądź suszonego surowca sporządzony na wodzie lub mleku z dodatkiem propolisu albo miodu zalecany jest w leczeniu przeziębienia, grypy i anginy.
Maść majerankowa stosowana do nosa 3-4 razy dziennie leczy katar, działa ściągająco, przeciwzapalnie i antybakteryjnie.
Kurkuma i imbir – lecznicze kłącza
Kurkuma od dłuższego czasu robi zawrotną karierę. Wszystko to za sprawą wyjątkowego związku polifenolowego– kurkuminy, która skutecznie rozprawia się z wolnymi rodnikami odpowiedzialnymi m.in. za procesy starzenia, powstawanie nowotworów, chorób układu krążenia czy układu nerwowego. Badania dowodzą także jej skuteczności w zwalczaniu drobnoustrojów chorobotwórczych, zarówno wirusów, bakterii, jak i grzybów.
Mechanizm takiego działania kurkumy związany jest najprawdopodobniej z podnoszeniem poziomu peptydu chroniącego organizm przed infekcjami. W związku z tym możemy wykorzystywać ją w leczeniu przeziębienia, zwłaszcza, że zawarty w kłączu kurkumy olejek eteryczny wywiera dodatkowe działanie antyseptyczne. Pewnym problemem może być jednak niska biodostępność kurkuminy, która ze względu na hydrofobowy charakter słabo wchłania się z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym. Jest jednak na to sposób! Naukowcy udowodnili, że jednoczesne przyjmowanie kurkumy i czarnego pieprzu zwiększa biodostępność kurkuminy nawet o 2000%! Dlatego bardzo dobrą opcją dla czystej kurkumy może być np. stosowanie curry, w którym odnajdziemy ponadto imbir. O nim także nie powinniśmy zapominać przy infekcjach
sezonowych. Bardzo dobrze komponuje się z kurkumą, ale i z cytryną czy miodem To wyjątkowe kłącze ma bogate właściwości lecznicze. Składniki aktywne imbiru działają wzmacniająco, wspierają układ odpornościowy, są skuteczne w walce z drobnoustrojami chorobotwórczymi. Imbir doskonale pobudza także krążenie. Wszystko za sprawą olejku eterycznego.
Poniżej kilka sposobów na wykorzystanie imbiru i kurkumy:
Imbir na zapalenie jamy ustnej i gardła
Kawałek imbiru utrzeć na tarce lub zmielić w młynku, a następnie zalać 0,25 I gorącej wody i odstawić pod przykryciem na 15 min. Tak sporządzonym naparem płukać kilka razy dziennie bolące gardło podczas infek¬cji i stanów zapalnych.
Imbir i kurkuma na przeziębienie i grypę
W tym przypadku doskonale sprawdzi się rosół drobiowy z dodatkiem imbiru i kurkumy. Wystarczy na 2-3 min przed końcem gotowania wywaru dodać do niego potarte kłącza.
Mikstura miodowo-korzenna
0,5 I niezbyt gęstego miodu naturalnego, 2-3 łyżeczki mielonej kurkumy, 3 cm startego korzenia imbiru lub 1-2 łyżeczki imbiru suszonego, 20-40 kropel propolisu. Wszystkie składniki należy ze sobą wymieszać i przechowywać w słoiku. Podawać kilka razy dziennie po jednej łyżeczce.
Anyż – uniwersalna przyprawa na zimę
Ziołolecznictwo wykorzystuje przede wszystkim nasiona anyżu, które swoje dobroczynne właściwości zawdzięczają, podobnie jak większość przypraw, olejkowi eterycznemu, a konkretnie jego głównemu składnikowi o nazwie anetol. Preparaty anyżu mogą być bardzo pomocne w przypadku zapalenia oskrzeli, astmy czy po prostu zwykłego kaszlu będącego wynikiem infekcji górnych dróg oddechowych. Aby zwiększyć skuteczność anyżu można połączyć go np. z ziarnami czarnego pieprzu oraz korzeniem imbiru i stworzyć poniższą miksturę:
5 g ziaren czarnego pieprzu, 5 g startego korzenia imbiru i 10 g nasion anyżu mielimy w młynku do kawy lub dokładnie rozgniatamy, a potem rozcieramy w moździerzu. Otrzymany proszek dodajemy do miodu (około 5-10 łyżek, w zależności od konsystencji, jaką chcemy uzyskać) i dokładnie mieszamy. Przekładamy do szklanego słoika.
Tak przygotowaną miksturę należy zażywać 2 razy dziennie po ok.1/4-1 łyżeczki, np. dodając do herbaty lub wody. Odkrztuszanie ułatwi także zwykła herbata anyżowa, która przy okazji świetnie zadziała na nasz układ trawienny, a spożywać ją mogą wszyscy, włącznie z najmłodszymi.
Pietruszka – bomba witaminowa
Gałązka pietruszki może zapewnić nam znacznie więcej niż tylko zieloną ozdobę talerza. To swoista „bomba” witaminowa. Łyżka drobno pokrojonej natki pietruszki pokrywa dzienne zapotrzebowanie naszego organizmu na witaminę C, którą odnajdziemy także w suszonych liściach. Spożywając pietruszkę zapewnimy sobie ponadto sporą dawkę witaminy A, K, B1, B2, kwasu foliowego oraz wielu związków mineralnych: potasu, magnezu, fosforu, żelaza, wapnia i fluoru. Warto zatem w trakcie trwania przeziębienia wzbogacić swoją dietę o natkę zielonej pietruszki, która m.in. świetnie sprawdza się jako składnik świeżo wyciskanych soków i koktajli warzywno-owocowych.
Mieszanki olejków na infekcję oddechowe przeziębienia i grypę
Rozmaryn – cytryna – eukaliptus
Valerie Ann Worwood w swej książce „The Complete Book of Essential Oils and Aromatherapy” sugeruje, aby w przypadku infekcji oddechowych zastosować następującą mieszankę olejków rozcieńczoną z olejem bazowym:
• kilka kropli olejku rozmarynowego,
• kilka kropli olejku cytrynowego,
• kilka kropli olejku eukaliptusowego.
Mieszankę tę następnie wmasowywać w okolice nosa i skroni, aby udrożnić zatoki i zwalczyć bakterie.
Receptura z XIV wieku, tzw. Thieves oil („Olej złodziei”)
Jedną z najstarszych receptur jest bez wątpienia mieszanka, którą rzekomo stosowali rabusie podczas największej epidemii w dziejach – epidemii dżumy (tzw. Czarna Śmierć), która rozprzestrzeniła się w Europie w połowie XIV wieku. Chcieli uchronić się przed chorobą, rabując ludzi zarażonych tą śmiertelną chorobą i – jak podają źródła – wpadli na pomysł tej receptury.
To mieszanka o silnym działaniu antywirusowym, antybakteryjnym i antyseptycznym, która silnie stymuluje system odpornościowy. To kompozycja sześciu olejków:
• 45 kropli olejku goździkowego,
• 35 kropli olejku cytrynowego,
• 25 kropli olejku eukaliptusowego
• 20 kropli olejku cynamonowego,
• 15 kropli olejku lawendowego,
• 10 kropli olejku rozmarynowego.
Wykonanie: wszystkie składniki połączyć ze sobą i przelać do szklanej butelki. Używać tylko olejków organicznego pochodzenia. Przed zastosowaniem mieszanki należy ją rozcieńczyć w proporcjach 6-8 kropli mieszanki na 30 ml oleju bazowego, takiego jak np. olej ze słodkich migdałów, z pestek moreli, oliwa z oliwek czy inny olej.
Stosowanie mieszanki:
• wmasować w stopy i/lub mięśnie przy ogólnym rozbiciu i początkach grypy/przeziębienia,
• w sezonie jesienno-zimowym, a zwłaszcza w przypadku infekcji dodać do dyfuzora/kominka do aromaterapii,
• inhalacje z użyciem mieszanki (4-5 kropli na miskę gorącej wody),
• spray na stany zapalne gardła (przelać do butelki z atomizerem),
• zakroplić 2-3 krople na czysty ręcznik i umieścić go na klatce piersiowej lub czole, aby złagodzić ból i po-prawić oddychanie,
• zakroplić 5-8 kropli do rozgrzewającej i leczniczej ką-pieli przy wychłodzeniu organizmu,
• masaż z dodatkiem mieszanki pomoże zwalczyć pierwsze objawy infekcji.
Należy pamiętać, że olejki eteryczne nie zastąpią pozostałych sprawdzonych metod leczenia przeziębienia i grypy, takich jak: picia dużo ciepłych płynów, odpoczynku czy w razie potrzeby – wizyty u lekarza. Jednakże ze względu na wysoką skuteczność i mało skutków ubocznych, warto traktować je jako doskonałą naturalną metodę wspomagającą leczenie schorzeń dróg oddechowych, a także idealną metodę profilaktyki.
Kobiety w ciąży powinny stosować olejki z rozwagą i w razie potrzeby poradzić się lekarza czy naturo- terapeuty. Osoby z tendencjami do alergii powinny najpierw wykonać test uczuleniowy danego olejku. Dodatkowo, poszczególne olejki mogą mieć swoje od-rębne przeciwwskazania i środki ostrożności, z którymi należy zapoznać się przed przystąpieniem do ich stosowania.
Uwaga! Należy zwrócić uwagę, aby kupować wyłącznie olejki naturalne, najlepiej organiczne. Olejki syntetyczne – mimo podobnych zapachów – nie będą miały tych samych właściwości, gdyż skuteczność aromaterapii to zasługa nie tyle zapachów, co składu chemicznego olejków.
Przyprawy w przeziębieniu autorka Dr n. farm. Paulina Znajdek-Awiżeń – Absolwentka Wydziału Farmacji Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
Bibliografia:
Nurzyńska-Wierdak R . Lebiodka pospolita (Onganum vulgare L ) – dziko rosnąca i uprawiana roślina zielarska.
.Annales Umversitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia”. 2012. Vol XXII(4):1-11 Kosior M , Charakterystyka majeranku ogrodowego (Onganum majorana L ). cennej rośliny przyprawowej nie tylko dla polskiej kuchni, http ://www rsi2004 lubelskie.pl/doc/sty6/art/Kosior art
Newerli-Guz J . Przeciwutlemające właściwości majeranku ogrodowego Onganum majorana L . .Probl Hig Epidemiol”. 2012:93(4) 834-837
Prasad S . Tyagi A K.. Aggarwal B B . Recent Developments in Delivery. Bioavailabihty. Absorption and Metabolism of Curcumin: the Golden Pigment from Golden Spice. „Cancer Res Treat”, 2014. 46(1) 2-18
Nartowska J . Tymianek – leczy / smakuje. „Panacea” 2014:2(47) 5-7
Kama M , Baraniak J . Właściwości lecznicze roślin przyprawowych na przykładzie ostryźu długiego. „Post fitoter”, 2015:16(2): 102-106
Rosemary Gladstar s Herbal Recipes for Vibrant Health 175 Teas. Tonics. Oils. Salves. Tinctures, and Other Natural Remedies for the Entire Family
Ziołowe królestwo ziołolecznictwo, kosmetyka i uprawa ziół (opracowanie zbiorowe). 2009. wydawnictwo Publicat
http//różański li/703/majeranek-majorana-w-praktycznej-fitoterapn/ http //www herbzone pl/anyz-umwersalne- ziolo-na-zime-i-nie-tylko html
http://www herbzone pl/co-siedzi-w-pietruszce-wlasciwosci-i-zastosowanie html
http //www pasiekanaturalna pl
część o olejkach eterycznych Mariusz Ciborowski – Żyj naturalnie nr 4
Leave A Reply